Algemene beschouwingen begroting 2024
“Balans vinden in de storm”
Geachte voorzitter, college, mederaadsleden en andere toehoorders,
We leven in stormachtige tijden, zowel letterlijk als figuurlijk. We gaan van crisis naar crisis, waardoor de noodzaak om balans te vinden in deze roerige tijden steeds groter en uitdagender wordt.
De inflatie is nog altijd hoog, net zoals de energieprijzen. De oorlog in Oekraïne is nog steeds in volle gang en er is zelfs een oorlogsgebied bij gekomen in het midden oosten, waar verschrikkelijke dingen gebeuren.
Na periodes van grote droogte hebben we nu de natste oktobermaand ooit achter de rug (en het regent nog steeds). Zowel Antarctica als het ijs van de Noordpool smelt veel sneller en erger dan gedacht. De zeespiegel gaat snel stijgen, wat de druk op de toch al schaarse grond alleen maar groter maakt.
Wij mogen van geluk spreken dat we hier in de gemeente Valkenswaard wonen. Hier zitten we althans voorlopig droog en veilig. Het is onze gemeente gelukt om ondanks de stijgende uitgaven een sluitende begroting te maken en de uitgaven in balans te houden met de inkomsten. Zelfs zo goed dat de algemene reserve de komende jaren flink toeneemt. De gemeentelijke belastingen stijgen gelukkig niet meer dan de prijsindex.
Desondanks hebben steeds meer mensen moeite om rond te komen en daarom willen we voor deze groep mensen een extra stap maken door de kwijtschelding van het afvalstoffentarief te verhogen naar 235 euro. Dit is uiteraard maar een kleine pleister tegen het bloeden. Bestaanszekerheid is een urgent thema, daarom willen we via een motie aandringen op een spoedige actualisatie van het armoedebeleid. (Tenslotte wachten we inmiddels al een paar jaar op deze actualisatie) Er zijn al veel goede ideeën bij de werkgroep, maar wij vinden het belangrijk om nieuwe maatregelen niet adhoc uit te voeren, maar dit te laten landen in nieuw beleid. Hierbij dient participatie en integraliteit zorgvuldig te worden toegepast.
Het is belangrijk om goede zorg en ondersteuning te bieden aan de mensen die dit nodig hebben. Dit geldt zowel voor jong als oud. De wachtlijst bij de gemeente voor zorg is gelukkig ingelopen, maar met een sterk toenemende vergrijzing zijn de uitdagingen nog steeds groot. Ook bij de aanbieders nemen de problemen toe vanwege de krappe arbeidsmarkt en de gestegen loonkosten. Zij verdienen een eerlijke prijs zodat ze kwalitatief goede zorg kunnen blijven bieden. Daarnaast dienen we in te zetten op een goede toegang d.m.v. één toegangsloket en de samenwerking tussen de verschillende afdelingen binnen het sociaal domein te intensiveren.
Binnen het sociaal domein is de inzet op preventie steeds urgenter. Nu al de verschillende programma’s onder het SPUK zijn gebracht, hopen we dat de verschillende programma’s onder het GALA (Gezond en Aktief Leven Akkoord) voortvarend worden uitgevoerd, want een gezond en Aktief leven is belangrijk voor iedereen.
Gelukkig is het nog goed toeven hier in onze gemeente waar dankzij het nieuwe centrum weer steeds meer bezoekers op af komen. Helaas moeten bezoekers én inwoners nog wel steeds betalen voor het parkeren van hun auto, dit had H&G graag anders gezien. Omdat de opbouw van de parkeertarieven erg onlogisch is proberen we met een amendement de tarieven in ieder geval te temperen en aanzienlijk te vereenvoudigen. Ook onze ondernemers hadden graag de invoering van gratis parkeren gezien. Vooral omdat menig ondernemer het nog steeds moeilijk heeft om de crisis van de corona epidemie te boven te komen. Om deze ondernemers toch enigszins tegemoet te komen, stelt H&G in een motie voor om de reclamebelasting te halveren.
Na de openstelling van de Westparallel, ervaren vooral de inwoners van westelijk Dommelen de overlast. De provincie heeft toegegeven dat de geluidsoverlast vele malen hoger is dan verwacht en beloofd om met maatregelen te komen om deze overlast te beperken. We dringen aan om hier druk op te houden, zodat die geluidsbeperkende maatregelen in 2024 ook daadwerkelijk uitgevoerd worden en de provincie haar belofte nakomt.
De nulplus maatregelen die een harde voorwaarde waren voor de realisering van de N69 zijn nagenoeg gerealiseerd. Er zijn mooie groene 30 km wegen aangelegd met aandacht voor biodiversiteit. Ook hier is het belangrijk om de balans te houden tussen leefbaarheid en bereikbaarheid. Het is goed om wegen aan te leggen die de leefbaarheid en duurzaamheid vergroten, dit mag ten koste gaan van snelheid, maar wegen moeten wel begaanbaar blijven voor de bus en hulpdiensten en ze moeten bovenal veilig blijven.
Wonen wordt een steeds urgenter onderwerp. Volgende week gaan we de woonvisie vaststellen, waarin we hopen dat bouwen voor senioren zorgt voor een goede doorstroming, zodat ook de starters en jonge gezinnen een betaalbare woning kunnen vinden. Ook hier speelt balans vinden een belangrijke rol. De balans tussen betaalbare woningen bouwen en het aantrekkelijk houden voor investeerders en projectontwikkelaars. Anders wordt het óf niet betaalbaar voor de starter óf er wordt helemaal niks meer gebouwd. Met de huidige bouwkosten dreigt immers de hele bouwmarkt in te storten. Wij zullen er alles aan moeten doen om het bouwen versneld mogelijk te maken. Hopelijk gaat de nieuwe omgevingswet hierbij helpen.
In de woonvisie kwam naar voren dat het goed zou zijn als we zogenaamde geclusterde woningen in het centrum en in de buurt van een zorginstelling zouden bouwen. Het is jammer dat de ouderwetse bejaardentehuizen niet meer bestaan; veel ouderen voelen zich eenzaam en zijn op zoek naar een woning waar ze op termijn ook gemakkelijk zorg kunnen krijgen zonder hun omgeving daarmee zwaar te belasten. We willen ouderen ondersteunen om zo lang mogelijk comfortabel zelfstandig te kunnen blijven wonen. Maar ook hier weer moet er sprake zijn van een goede balans, als het niet meer gaat moet hulp geboden worden.
Niet alleen aandacht is nodig voor ouderen maar zeker ook voor de jeugd. Ook velen van hen hebben het moeilijk, een belangrijke periode van hun leven wordt gekenmerkt door crisis en ellende. Ook zij hebben balans nodig en we moeten er oog voor houden dat Valkenswaard ook voor hen een prettige en veilige woonomgeving blijft. Goed onderwijs in gezonde en duurzame gebouwen is hierbij essentieel. Na wat strubbelingen hopen we dat er nu toch voortvarend aan de slag kan worden gegaan met de aanpassing van een viertal scholen. Waarbij er bij voorkeur de mogelijkheid moet zijn om naar een school in je eigen buurt te gaan. Maar het betekent ook dat de voorzieningen in de wijk en het sociale netwerk rondom mensen moeten blijven. Het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties en evenementen, het creëren en behouden van plekken waar ouderen en jongeren elkaar kunnen ontmoeten is enorm belangrijk.
Naast de inbreidingslocaties zal er ook gezocht moeten worden naar een geschikte uitbreidingslocatie. Ook hier gaat het om balans, want we zullen onze leefomgeving ook leefbaar moeten houden. Groen en natuur is essentieel in een leefbare woonomgeving. Niet alleen de groenvoorzieningen in de wijk, met aandacht voor speel-, wandel- en sportruimte, maar ook het belang van groen tegen hitte stress, CO2 reductie, schone lucht en schoon water. Het is onvoorstelbaar dat in deze tijd nog sterke verontreinigingen legaal geloosd kunnen worden in de Dommel, die vervolgens door Natura2000 gebied stroomt en onze visvijvers en ander oppervlaktewater voedt. Vandaar onze dringende oproep aan het college om deze lozingen te laten stoppen!!
De natuur heeft een positieve invloed op mensen en we kunnen niet zonder haar. Het is een plek voor ontspanning en we komen er op adem. Door goed voor haar te zorgen genieten we er langer van. Met de keuze voor een eigen plek in de natuur, voor altijd, draag je bij aan het behoud en de verdere ontwikkeling van natuur in Valkenswaard. Op de natuurbegraafplaats, die we in onze motie voor ogen hebben kies je zelf de plek die bij jou past en die goed voelt. Daar heb je voor eeuwig het recht om op die plek begraven te worden en te blijven.
We hebben dit jaar veel goede zaken tot ontwikkeling zien komen, in 2024 leggen wij, wat H&G betreft, het accent op stabiliseren in stormachtige tijden dus rust en welzijn voor al onze inwoners.
Dank voor Uw aandacht!